Nebra gök tekeri

Konu: Nebra gök tekeri Mart 1st 2008, 15:05

Nebra gök tekeri arkeolojik yöntemlerle MÖ 1600 yıllarına ait olduğu bulunan ve Almanya’nın Sachsen-Anhalt eyaletinde bulunan Nebra kazı alanında bulunduğu söylenen arkeolojik bir buluntudur. Yaklaşık 30 cm. çapında, mavi-yeşil kayaç kiri kaplı, üzerinde güneş ya da dolunay olduğu sanılan, ayrıca içlerinde Ülker yıldız kümesinin de bulunduğu yıldızlar ve çok kürekli bir güneş teknesi olduğu düşünülen bir çok çizgi bulunan bir hilal şeklinde altın işleme işaretler bulunan bronz bir tekerdir. Bronz Çağı’nın Unetice kültürü ile bağlantılandırılır.
Eğer bu buluntu gerçek ise Avrupa Bronz Çağı’nda yaşayan Stonehenge’i yapan halkların gökbilimsel
bilgileri ve yetenekleri üzerine yeni bir ışık tutacaktır. Gök
tekerinin çevresine işlenen yayların açılarına bakılacak olursa Orta
Avrupa’da bulunan Bronz Çağı kültürlerinin sanılandan daha erken zamanlarda çok karmaşık gökyüzü ölçümleri yaptığını gösterir.
Nesne bir tartışma konusudur. Bristol Ünivesitesi’nde Avrupa tarih öncesi profesörü ve Beaker halkı üzerine uzman olan Richard Harrison ilk tepkisinin BBC televizyon kanalının bir belgeselinde sözedilmesine izin vermiştir:
"Nebra
Gök Tekerini ilk duyduğumda bunun bir şaka olduğunu düşündüm, hakikaten
bir kandırmaca olduğunu düşündüm. O kadar olağandışı bir parça ki zeki
bir kalpazanın bunun gizli saklı yapıp çok paraya sattığı hiçbirimizi
şaşırtmaz. " Her
ne kadar Harrison bu yorumu yapsa da gök tekerini henüz görmemişti ve o
an için kabul edilebilir bir şüpheci yorumdu. Teker yoktan varolmuş
gibi birden bire 2001 yılında uluslararası antika pazarında ortaya çıktı. Satıcısı yasadışı hazine avcıları tarafından metal dedektörü ile 1999 yılında yağmalandığını idia etti. Arkeolojik buluntular Sachsen-Anhalt eyaletinde devlet malı sayılmaktadır ve İsviçre’nin Basel şehrindeki bir polis operasyonunu müteakip teker devlet arkeologu Dr Harald Meller
tarafından alınmıştır. Ceza indirme pazarlığının bir parçası olarak
tekerin yasadışı sahipleri polisi ve arkeologları diğer buldukları
kalıntılarla (iki bronz kılıç, iki bronz balta, bir keski ve spiral
bilezik parçaları) birlikte tekeri buldukları yere götürdüler. Her ne
kadar buluntuların ilk çıkarıldığı zamana şahit kimse olmasa da
arkeologlar o yerde bir kazı yaptılar ve yerde bronz nesnelerin
şekillerine benzeyen izler bularak yağmacıların iddialarını destekleyen
kanıtlar buldular. Teker ve onunla birlikte bulunanlar günümüzde
Almanya’nın Sachsen-Anhalt eyaletinin Halle şehrinde Landesmuseum für Vorgeschichte ‘dir (Tarihöncesi Devlet Müzesi.)
Tutuklanan
metal dedektörlü yağmacılar tarafından gösterilen buluntu alanı bir
tepenin üzerinde tepeyi çevreleyen tarihöncesi bir duvardır. Çarpıcı
bir şekilde Berlin’in 180 km güneybatısındaki Ziegelroda Ormanı’ndaki 252 metrelik tepenin adı Mittelberg’tir ('Merkez Tepe'). Duvar öyle bir şekilde yerleştirlmiştir ki güneş her ılımda (ekinoks) Harz dağlarının en yüksek zirvesi olan Brocken’ın ardından batarmış gibi görülür. Yakındaki ormanda 1.000 yakın höyük olduğu söylenmektedir.
Nesne
arkeolojik yöntemlerle kazılarak günyüzüne çıkarılmadığından, ve hatta
iddia edilen yerden geldiği bile uydurulmuş olabildiği için gerçek olup
olmadığını anlamak için korozyon kristallerinin mikrofotoğrafisine
gerek duyulmuştur. Mikrografi sonucunda bir kalpazan tarafından
üretilemeyecek resimler elde edilmiştir. Nebra göktekerinin daha hassas
tarih belirlemesi için nesnenin birlikte satışa sunulduğu ve aynı yerde
bulunduğu iddia edilen Bronz Çağı silahlardan yararlanılmıştır. Bu
balta ve kılıçlar MÖ 2. binyıl Unetice kültürü’nün
kalıntılarına benzemektedir. Tekeri inceleyenler üzerindeki kayaç
kirinin diskin eskiliğini kanıtladığına dikkat çekerler. Şüpheci biri Turin kefeninin etrafında dönen tartışmalar ile paralellikler olduğunu önermiştir. Freiberg üniversitesinden E. Pernicka tarafından yapılan x ışını ışınırlık testiyle iz öğeciklerin araştırılması sonucu bakırı Avusturya’daki Mittelberg’ten, altının da Karpat Dağları’ndan geldiğini ortaya çıkarmıştır. Nebra’nın hemen yakınındaki Bottendorf’taki bakır kesinlikle kullanılmamıştır. Ancak çok az bakır nesne madenin eritildiği yerde ortaya çıkarılmıştır.
Eğer teker
gerçek ise o zaman Orta Avrupa’daki nicel gökbiliminin 3.600 yıl önceye
dayandığı iddia edilebilir. Bu dönemdeki Mısır gökyüzü betimlemeleri
tamamen şematiktir. Bu disk için güvenilir arkeolojik bir durumun
olmaması yaratıldığı tarihi saptamayı ve hatta gerçek olup olmadığını
anlamyı güçleştirmektedir. O dönemden kalma sanatsal hiç bir tarza
uymamakta ve birçok arkeolog tarafından sahte olarak tanımlanmaktadır.
Dinsel
önemi olduğu kadar bilimsel bir arça ta olma olasılığı olan teker güzel
bir nesnenidir. Mavi-yeşil kayaç kiri özgün nesnede bilerek yapılmış
bile olabilir.
Disk hakkında da Stonehenge için görülen sözdearkeoloji, neopagan ve paranormal ilgi görülmeye başlanmıştır. Son zamanlarda Regensburg Üniversitesi’nden arkeolog Prof. Peter Schauer, nesnenin daha sonraki bilinmeyen bir tarihe ait şamanik bir tambur olduğunu iddia etmiştir.

Gelişimi

İlk
yapıldığında tekerin üzerinde 32 küçük altın yuvarlaklar, geniş bir
yuvarlak ile geniş hilal şekli bulunmaktaydı. Daha sonraki bir dönemde
tekerin karşıt köşelerine kimyasal katışıklıklara bakılınca farklı bir
kaynaktan gelen altınla işlenmiş iki yay eklenmiştir. Bu yaylara yer
açmak için küçük noktalardan biri soldan merkeze taşınmış ve sağdaki
iki noktanıon da üstü kapatılmıştır böylece görünür 30 nokta kalmıştır.
En son eklenen yine farklı bir kaynaktan gelen altınla işlenmiş olan "güneş teknesi" denen alttaki yaydır. Teker gömüldüğünde tüm çevresinde eşit aralıkla 3 milimetrelik çapta 40 tane delik delinmişti.