Terimler sözlüğü

Konu: Terimler sözlüğü Ocak 1st 2008, 15:33

Fizik Terimleri Sözlüğü

--------------------------------------------------------------------------------

G-

Galilean principle of relativity-Göreliliğin Galileo yasası : Eylemsiz sistem içerisindeki hareketler için yasaların değişmez olduğunu belirtmesidir.

Galvanoskop : Pusula tel sargı düzeneğine galvanoskop denir. Bu alet elektrik akımının varlığını tespit etmek için kullanılır.

Gamma (g) radiation-gama ışını : Radyoaktif ışınımın yüksek enerjili ışık şeklinde yayınlanması. Oluşan çekirdek, oluşturan çekirdek ile aynıdır. Frekansı X-ışınlarının ötesindedir.

Gas-gaz : Belirli bir şekli veya hacmi olmayan malzemeler.

Gauss-gauss : CGS birim isteminde magnetik alanın birimi. 10-4 tesla.

General theory of relativity-göreliliğin genel teorisi : Yerçekimi konusunu içine alan görelilik teorisi.

Geocentric model-jeocentrik model : Dünyayı merkez kabul eden evren.

Gerçek görüntü : Merceklerde kırılan ışınların kesişimi ile oluşan görüntülere gerçek görüntü denir. Gerçek görüntüler perde üzerinde görülebilir.

Gluon-gluon : Kuarklar arasındaki kuvvetlerden sorumlu olan değiş-tokuş parçacığı. Sekiz tane gluon vardır ve renklerine göre ayırım yapılır.

Gök gürültüsü :Gerek şimşek, gerekse yıldırım, ışık ile birlikte şiddetli bir ses meydana getirir. Bu sese gök gürültüsü denir.

Gök kuşağı : Yağmur yağarken su damlacıkları saydam birer su küresi şeklindedir. Bu saydam damlacıklara belli açılarla düşen ışık ışınları kırılarak renklerine ayrılır. Bu sırada gökyüzünde kırmızıdan mora kadar bir renk kuşağı oluşur. Buna gök kuşağı denir.

Gravitational field-yer çekim alanı : Yerçekimi kuvvetinin bir nesneyi saran uzayının içerisinde birim kütleye uygulanan kuvvettir.

Gravitational mass-yer çekim kütlesi : Bir parçacığın diğer parçacıklar arasında onların kütlesel çekim kuvvetlerinden etkilenmesi.

Gravitational potential energy-yer çekimi potansiyel enerjisi : Bir parçacığın yüksek bir noktadan potansiyelin sıfır kabul edildiği bir noktaya düşmesi için yerçekiminin yaptığı iştir.

Gravitational redshift-yerçekiminden dolayı kırmızıya kayma : Yerçekimi alanından dolayı elektromagnetik dalgaların frekansının azalması.

Graviton-graviton : Yerçekimi kuvvetinden sorumlu tutulan değiş-tokuş paçacıkları.

Gravity wave-yer çekim dalgası : Bir kütlenin ivmeli hareketinden dolayı ortaya çıkan dalga.

Ground state-temel durum : Kuantum mekaniğinde bir sistemin sahip olabileceği minimum enerji değeri.

Grounding-topraklama : Nesneleri elektrik yükü açısından nötralize/yüksüz hale getirmek için yapılan bağlantı.

Güç : Birim zamanda yapılan işe güç denir.

Gürültü : İnsan sağlığını olumsuz etkileyen ve rahatsızlık veren seslere gürültü denir.

H-

Hadrons-hadronlar : The family of particles that participate in the strong interaction. Baryons and mesons are the two subfamilies.

Half-life-yarı ömür : The time during which one-half of a sample of a radioactive substance decays.

Halo-halo : A ring of light that appears around the Sun or Moon. It is produced by refraction in ice crystals.

Hareket : Bir cismin bir noktaya göre konumunun değişmesine hareket denir. Hareket daima gözlemcinin bulunduğu noktaya göre tanımlanır. Cisimler düzgün doğrusal yörüngelerde hareket edebilecekleri gibi, eğrisel ve dairesel yörüngelerde de hareket edebilirler.

Harmonic-harmonik : A frequency that is a whole-number multiple of the fundamental frequency.

Heat-ısı : Sıcaklık farkından dolayı enerji akışının olması.

Heat engine-ısı makinesi : Isıyı mekanik enerjiye çeviren makine

Heat pump-ısı pompası : Kışın fırın olarak yazın ise hava düzenleyici olarak kullanılabilen dönüştürülebilir ısı makinesi.

Heliocentric model-heliosentrik model : Merkezinde güneş olan evren.

Hız : Birim zamandaki yer değiştirmeye hız denir.

Hologram-hologram : Görünebilir bilginin üç boyutlu olarak kayıt edilmesi.

Holography-holografi : Üç boyutlu görüntünün fotoğrafa işlenmesi.

Hoparlör : Elektrik enerjisini sese dönüştüren cihazlara hoparlör denir.

Hyperopia-hiperopya : Yakını görememe durumu. görüntüler retinanın arkasına düşmesi durumu.

I-

Ideal gas : An enormous number of very tiny particles separated by relatively large distances. The particles have no internal structure, are indestructible, do not interact with each other except when they collide, and all collisions are elastic.

Ideal gas law : PV = cT, where P is the pressure, V is the volume, T is the absolute temperature, and c is a constant that depends on the amount of gas.

Impulse : The product of the force and the time during which it acts. This vector quantity is equal to the change in momentum.

In phase : Two or more waves with the same wavelength and frequency that have their crests lined up.

Index of refraction : An optical property of a substance that determines how much light bends upon entering or leaving it. The index is equal to the ratio of the speed of light in a vacuum to that in the substance.

Inelastic : A collision or interaction in which kinetic energy is not conserved.

Inertia : An object's resistance to a change in its velocity. See inertial mass.

Inertia, law of : See Newton's first law of motion.

Inertial force : A fictitious force that arises in accelerating (noninertial) reference systems. Examples are centrifugal and Coriolis forces.

Inertial mass-eylemsiz kütle : Bir nesnenin hızının değişmesini engelleyen nicelik. Birimi kilogram

Inertial reference system-eylemsiz referans sistemi : Eylemsizlik yasasının geçerli olduğu referans sistemi (Newton un hareketle ilgili ilk yasası).

Instantaneous speed : The limiting value of the average speed as the time interval becomes infinitesimally small. The magnitude of the velocity.

Insulator-izolatör : Elektrik yüklerinin hareketini engelleyen veya ısı enerjisinin yayılamadığı zayıf iletkenler veya yalıtkanlar. Seramikler iyi bir izolatördür.

Interference-girişim : dalgaların üst üste gelmesi.

Intermediate vector bosons- : The exchange particles of the weak nuclear interaction: the W +, W -, and Z0 particles.

Internal energy-iç enerji : Bir nesnenin toplam mikroskobik enerjisi. Bu enerji atom ve moleküllerin ötelenmelerinden, dönmelerinden, titreşim yapmalarından ve moleküler bağlarda saklanan enerjilerden oluşur.

Inverse proportionality : A relationship in which a quantity is related to the reciprocal of a second quantity.

Inverse-square : A relationship in which a quantity is related to the reciprocal of the square of a second quantity. Examples include the force laws for gravity and electricity; the force is proportional to the
inverse-square of the distance.

Intrinsic magnetization-yapıya has magnetizasyon : Domainler içerisindeki magnetizasyon.

Ion : An atom with missing or extra electrons.

Ionic bonding : The binding together of atoms through the transfer of one or more electrons from one atom to another.

Ionization : The removal of one or more electrons from an atom.

Isotope : An element containing a specific number of neutrons in its nuclei. Examples are 12 6 C and 14 6 C, carbon atoms with six and eight neutrons, respectively.

Işık hızı : Işığın birim zamanda aldığı yola ışık hızı denir. Işık hızı, ışığın hareket ettiği ortama göre değişir. Boşlukta ve havada ışık, yaklaşık 3.108 m/s hızla veya 300.000 km/s (s : saniye) hızla yayılır.

Konu: Geri: Terimler sözlüğü Ocak 1st 2008, 15:33

Işık kaynağı : Işık vererek çevresini aydınlatan cisimlere denir. Güneş ve yıldızlar doğal ışık kaynaklarıdır. Yanan lamba ve mum gibi cisimler de suni (yapay) ışık kaynaklarıdır.

Işık prizması : Kesiti üçgen çeklinde olan saydam ortamlara ışık prizması denir.

Işık tayfı : Beyaz ışığın renklerine ayrılması olayına ışık tayfı denir.

Işın : Işık kaynağından çıkan ve ışığın yolunu belirten doğrulara ışık ışınları veya kısaca ışınlar denir.

İ-

İletken : Metaller gibi elektriği ileten maddelere iletken madde denir. İletkenlerde elektronlar serbestçe hareket edebilir.

İletkenin direnci : Bir iletkenin uçlarındaki potansiyel fark (gerilim) ile iletkenin içinden geçen akım arasında sabit bir oran vardır. Bu orana iletkenin direnci denir. Gerilim = akım * direnç. Bir iletkenin direnci; öz direnci ve boyu ile doğru orantılı, kesit alanı ile ters orantılıdır.
Direnç = özdirenç * iletkenin uzunluğu / iletkenin kesiti.

İndüksiyon akımı : Bir akım makarasına bir mıknatıs kutbu yaklaştırılırsa ya da uzaklaştırılırsa makara tellerinden elektrik akımı geçtiği görülür. Bu akıma indüksiyon akımı denir. İndüksiyon akımının oluşmasının nedeni telin çevrelediği yüzeyden geçen manyetik kuvvet çizgilerinin sayısının değişmesidir.

İş : Bir cisme etki eden kuvvet, cismi kendi (veya bileşeni) doğrultusunda hareket ettiriyorsa bu durumda kuvvet fiziksel anlamda bir iş yapmış olur.

İvme : Hızın birim zamandaki değişim miktarına ivme denir.

J-

Jeneratör : Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren cihazlar jeneratör denir.

Joule-Joule : SI birim sisteminde enerji, bir cismin 1 Newton luk kuvvet altında 1 metrelik hareket etmesi/yer değiştirmesi için gerekli olan enerji

K-

Katot : Pilin (-) ucuna bağlanan elektrota katot denir.

Kelvin temperature-Kelvin sıcaklığı : Sıcaklığın mutlak sıfırda sıfır olduğu sıcaklık ölçüsü ve bölmelendirilmesi Celsius ile aynıdır. Mutlak sıcaklık ölçeği olarak adlandırılır.

Kırılma : Işık ışınların bir saydam ortamdan başka bir saydam ortama geçişi sırasında doğrultu değiştirmesine kırılma denir.

Kısa devre : Elektrik akımının devresini direncin olmadığı yoldan tamamlamasına denir.

Kilo-kilo : 1000 rakamını temsil eden ve ön ek olarak kullanılan bir sayı.

Kilogram-kilogram : Kütlenin SI sistemindeki birimi, 1 litre suyun yaklaşık olarak kütlesi Dünya üzerinde 1 kilogram 2.2 pound a eşittir.

Kilowatt-hour-kilowattsaat : Enerjinin birimi, 3,600,000 joules. Bir makinenin 1 saat boyunca 1000 watt lık enerjiyi bir biçiminden diğer biçime dönüştürülmesi kilowattsaat olarak isimlendirilir.

Kinetic energ-kinetik enerji : Bir cismin hareketinden dolayı oluşan enerji, (1/2)mv2, birimi Joule dur.

Kinetik Enerji (Hareket enerjisi) (EK) : Bir cismin hareketinden dolayı sahip olduğu enerjiye kinetik enerji denir.

Konum : Bir hareketlinin başlangıç noktasına (orjine) olan yönlü uzaklığına konum denir.

Kuvvet : Hareket eden cismi durdurabilen, duran cismi hareket ettirebilen veya cisimlerde şekil, hız ve yön değişikliği yapabilen etkiye kuvvet denir. Kuvvetler vektörel büyüklük oldukları için tıpkı vektörler gibi gösterilir. Genellikle F sembolü ile gösterilir.

Küresel aynalar : Yansıtıcı yüzeyi, küre yüzeyi şeklinde olan aynalara küresel aynalar denir. Yansıtıcı yüzeyi çukur olan aynalara çukur (konkav), yansıtıcı yüzeyi tümsek olan aynalara tümsek (konveks) ayna denir.

L-

Laser-lazer : Işınımın yayılması esnasında ışığın şiddetinin yükseltilmesi.

Latent heat : The amount of heat required to melt (or vaporize) 1 gram of a substance. The same amount of heat is released when 1 gram of the same substance freezes (or condenses).

Lepton-lepton : Elektron, muon, tau ve bunlarla ilgili olan notrinolardan oluşan temel parçacık ailesi.

Light ray-ışın doğultusu : ışığın hareket ettiği doğrultu, yol.

Line of stability-kararlılık çizgisi : kararlı çekirdeklerin grafiğinde nötronların protonlara göre çizilmesi sonucu elde edilen çizgisel bağıntı.

Linear momentum-çizgisel momentum : Bir cismin kütlesinin hızı ile çarpımından elde edilen vektörel bir nicelik.

Liquid-sıvı : İçinde bulunduğu kabın şeklini alan bir hacme sahip cisim.

Liquid crystal-sıvı kristal : Atomlarının yerleşimin geometrik bir düzenlenimi olan sıvı.

Longitudinal wave-boyuna dalga : Dalganın içinde bulunduğu ortamın titreşiminin dalganın yayılma doğrultusu ile aynı doğrultuda olması.

M-

Macroscopic-makroskopik : Kütle, boyut ve sıcaklık gibi özellikleri dikkate değer nicelikler.

Magnetic field-magnetik alan : Bir pusula veya benzeri bir cihazın iğnelerini döndürebilecek, etkiye sahip magnetik nesnelerin kapladığı uzay. Alan güney kutbundan kuzey kutbuna doğrudur.

Magnetic monopole-magnetik tekkutup : Hipotez olarak kabul edilen magnetik tek kutup.

Magnetic pole-magnetik kutup : Elektrik yüklerinde olduğu gibi bir magnetik kutuplarından her biri.

Magnitude-genlik : Bir vektörel niceliğin büyüklüğü. Sürat vektörel nicelik hızın genliğidir.

Manyetik maddeler : Mıknatıslar; demir, nikel, kobalt gibi maddeleri çekerler. Mıknatıs tarafından çekilebilen bu maddelere manyetik maddeler denir.

Mass-kütle : Eylemsizlik kütlesine, yer çekim kütlesine, kritik kütleye ve kütle merkezine bakınız.

Matter-wave amplitude-madde-dalga genliği : Atomik ve alt atomların parçacıklarına Schrödinger denkleminin dalga çözümü. Madde-dalga karesi parçacığın karesi parçacığın bulunmasının olasılığını verir.

Mechanical energy-mekanik enerji : Yer çekim ve elastik potansiyel enerjiler gibi kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamıdır.

Mekanik enerji : Bir cismin sahip olduğu potansiyel enerji ve kinetik enerjinin toplamına mekanik enerji denir.

Mercek : Bir veya iki yüzeyi küresel olan saydam cisimlere mercek denir. İnce kenarlı mercekler ışınları topladığı için bunlara yakınsak mercek, kalın kenarlı merceklerde ışınları dağıttığı için bunlara ıraksak mercek denir.

Meson-mezon : Spinin birimlerini içeren bir çeşit hadronlara ait tüm sayılar. Bu tür aileler pion, kaon, ve eta yı içerir.

Metallic bonding-metalik bağlanma : Malzeme içerisindeki atomların bir arada tutulması için elektronların atomlar tarafından ortak olarak kullanılmasıdır.

Meter-metre : SI birim sisteminde uzunluk, 39.37 inch e veya 1.094 yard a eşittir.

Mıknatıs : Demir, nikel kobalt gibi maddeleri çekme özelliği gösteren cisimlere mıknatıs denir.

Mıknatısın manyetik alanı : Mıknatısın, manyetik cisimleri her yönde çekebildiği alana mıknatısın çekim alanı denir. Mıknatısın bu çekim alanına mıknatısın manyetik alanı da denir.

Microscopic-mikroskopik : Atomik hızlar gibi malzemelerin gözle görülemeyen özellikleri. Properties not visible to the naked eye such as atomic speeds.

Mikrofon : Sesi elektrik enerjisine dönüştüren cihazlara mikrofon denir.

Milli-mili : Binde bir anlamında kullanılan bir önek. 1/1000, 10-3 şeklinde yazılabilir. 1 milimetre 10-3 metre dir.

Mirage-ilüzyon : Bir çeşit optik etkiden oluşan su yüzeyinden veya bir yüzeyden ışınlarının yansıtılması sonucun oluşan görüntü,

Moderator-yönlendirici : Bir nükleer reaktör içindeki nötronları yavaşlatmak için kullanılan malzeme.

Molecule-molekül : İki veya daha fazla atomdan meydana gelen atomla grubu.

Momentum-momentum : Genellikle çizgisel momentum için kullanılır. Açısal momentum, çizgisel
momentum ve momentum korunumuna bakınız.

Muon-müon : Ağır elektron için kullanılan bir çeşit lepton.

Myopia-miyop : Yakını iyi görememek. Cisimlerin görüntülerin retinanın ön kısmında oluşmasıdır.

N-

Newton's first law-Newton un birinci yasası : Bir cisme etki eden kuvvetlerin toplamı sıfır ise cisim sabit hızla hareket ediyorsa sabit hızla hareketine devam eder veya hareketsiz ise bulunduğu yerde kalır.

Newton's second law-Newton un ikinci yasası : Fnet = m a; bir cisme eden net kuvvet cismin kütlesi ve ivmesinin çarpımına eşittir.

Newton's third law-Newton un üçüncü yasası : Bir cisme etki eden bir kuvvet varsa cisim tarafından etki eden kuvvete aynı büyüklükte ve ters yönde bir etki kuvveti ortaya çıkar.

Neutrino-nötrino : Nötrol lepton; yüklü leptonlardan herbiri (elektron, müon, ve tau).

Neutron-nötron : Çekirdekteki yüksüz parçacık. Elementer parçacıklar ailesinin baryon ve hadron üyesi.

Newton-newton : SI birim sistemindeki kuvvetin birimi. 1 kg lık kütlenin 1 m/s2 ivmeyle hareket ettirmesi gereken kuvvet 1 newton dur.

Node-nod : Duran dalganın konumlarından her biri veya dalgaların etkileşmesi sonucunda hareketsizliğin ortaya çıkması ve genliğin sıfır olması.

Noninertial reference system-Eylemli gözlem çerçeve : Eylemsizlik yasalarının (Newton un birinci yasası) geçerli olmadığı ivmeli hareket eden gözlem çerçevesi.

Normal-dik : Bir yüzeye veya eğriye dik olan doğrultu.

Nucleon-nükleon : Proton veya nötronlardan her biri.

Nucleus-çekirdek : Proton ve nötronların bulunduğu atomun merkezi.

O-

Ohm's law-Ohm yasası : Bir nesnenin elektrik akıma The resistance of an object is equal to the voltage across it divided by the current through it.

Ohm : The SI unit of electrical resistance. A current of 1 ampere flows through a resistance of 1 ohm under 1 volt of potential difference.

Optic axis : A line passing through the center of a curved mirror and the center of the sphere from which the mirror is made. A line passing through a lens and both focal points.

Optik : Işık olaylarını inceleyen fiziğin dalına optik denir.

Ordered system : A system with an arrangement belonging to a group with the smallest number (possibly one) of equivalent arrangements.

Oscillation : A vibration about an equilibrium position or shape.

Konu: Geri: Terimler sözlüğü Ocak 1st 2008, 15:34

which energy is converted from one form to another. Measured in joules per second, or watts.

Powers-of-ten notation : A method of writing numbers in which a number between 1 and 10 is multiplied or divided by 10 raised to a power.

Pressure : The force per unit area of surface. Measured in newtons per square meter, or pascals.

Projectile motion : A type of motion that occurs near the surface of the Earth when the only force acting on the object is that of gravity.

Proton : The positively charged nucleon in nuclei. A member of the baryon and hadron families of elementary particles.

Q-

Quantum (pl., quanta)-kuantum : Aynı özellik taşıyan en küçük bir grup. Buna bağlı olarak proton yükü kuantumlanmış yük olarak kabul edilir.

Quantum mechanics-kuantum mekaniği : Atomik veya alt atomik düzeydeki parçacıkların davranış kuralları.

Quantum number-kuantum sayısı : Kuantumlanmış niceliklerin özelliklerini belirleyen rakamlardır. Buna bağlı olarak, bir elektronun atom içindeki açısal momentumu bir kuantum sayısı ile tanımlanabilir.

Quark-kuark : Hadronların bileşimi. Kuarklar altı çeşittir ve her birini üç rengi vardır. Üç kuark baryonları oluştururken bir kuark ve antikuark mezonları oluşturur.

R-

Rad-rad : Alınan veya soğurulan dozla ilgili birim. Bir rad, bir malzemenin kilogramında 1U100 joule enerji bulundurur.

Radiation-ışınım : Enerjinin elektromagnetik dalgalarla taşınmasıdır. Parçacıklar elektromagnetik dalgalar yayarak yok olurlar.

Radyasyon : Radyoaktif maddelerin yaydıkları zararlı ışınlara radyasyon denir.

Radyo : Bir vericiden gönderilen elektromanyetik dalgalar anten ile alınarak elektrik enerjisi olarak radyoya verilir. Radyoda kuvvetlendirilen bu enerji ses enerjisine dönüştürülür. Telsizler ve cep telefonları da aynı prensiple çalışır.

Real image-gerçek görüntü : Işığın birleşimi ile meydana gelen görüntü.

Reference system-referans sistemi : Birbirine göre hareket etmeyen nesnelerin oluşturduğu ve böylece diğer nesnelerin hareketlerinin kolayca takip edilebildiği bir sistem. Eylemsiz ve eylemli refereans sistemlerine bakınız.

Reflecting telescope-yansıtmalı teleskop : Objektif olarak aynaların kullanıldığı teleskoplar

Reosta ( Ayarlı direnç) : Devredeki akım şiddetini ayarlamak için kullanılan değişken dirençlere denir.

Rezonans : Frekansları (saniyedeki titreşim sayısı) eşit olan ses kaynaklarından biri titreştirildiğinde diğeri de etki ile titreşir. Bu özelliğe rezonans denir.

S-

Saturation-doyum : Magnetik bir malzemenin magnetizasyonun artık değişmediği bölge.

Saydam cisimler : Işığı geçiren cisimlere saydam cisimler denir. Cam, hava ve su gibi maddeler saydam cisimlerdir.

Saydam olmayan cisimler : Işığı geçirmeyen cisimlere denir. Tahta ve demir gibi maddeler saydam olmayan cisimlerdir.

Second postulate of special relativity-özel göreliliğin ikinci postülası : Boşlukta ışığın hızı, kaynağın veya gözlemcinin bulunduğu çerçeveden bağımsız olarak değişmezdir.

Seri bağlama : Dirençlerin birer uçları birbirine bağlanarak (uç uca eklenerek ) elde edilen bağlama şekline seri bağlama denir.

Series circuit-seri devre : Dirençlerin (veya güç kaynaklarının) bir uçlarının diğer elemanın bir ucuna bağlanması ile oluşturulan ve içinden tek akım geçen devredir.

Sesin şiddeti : Ses kaynağından çıkan sesin, kulak zarına yaptığı basınca sesin şiddeti denir. Sesin şiddeti desibel (dB) adı verilen birimle ölçülür. İşitilebilen en hafif şiddetteki ses sınırına alt işitme eşiği, en yüksek şiddetteki ses sınırına üst işitme eşiği denir. Normal konuşma sesi 30 – 60 desibel şiddetindedir. 60 desibelden fazla şiddetteki sesler rahatsız edicidir.

Sesin tınısı : Bir ses kaynağı titreştirildiğinde ana sesten başka, ana sesin frekansının katları şeklinde bileşik sesler oluşur. Müzik aletlerinin çıkardığı seslerin bileşimleri farklıdır. Bu özelliğe sesin tınısı denir. Sesin tını özelliğinden yararlanılarak, hangi ses kaynağından geldiği ayırt edilebilir.

Sesin yansıması : Ses dalgalarının bir engele çarpıp doğrultu değiştirmesine sesin yansıması denir.

Sesin yüksekliği (Frekansı) : İnce sesi kalın sesten ayıran özelliğe sesin yüksekliği (frekansı) denir.

Shell : A collection of electrons in an atom that have approximately the same energy.

Shock wave : The characteristic cone-shaped wave front that is produced whenever an object travels faster than the speed of the waves in the surrounding medium.

Short circuit : A pathway in an electric circuit that has very little resistance.

Skaler Büyüklükler : Bir sayı değeri ve buna ait birimle ifade edilebilen büyüklüklere skaler büyüklükler denir. Örnek : 1 kg, 10 saniye, 20 joule

Sliding friction-kayma sürtünmesi : Göreli harekette birbirine temas eden yüzeyler arasında sürtünme kuvveti.

Solid-katı : Şekli ve hacmi olan maddelere bu ad verilir.

Sonar-sonar : Su içerisindeki ses dalgaları.

Spacetime-uzay zamanı : Uzay ve zaman arasındaki bağıntının kurulduğu zaman ve üç boyutlu koordinat sisteminin oluşturduğu sistem.

Special theory of relativity-Göreliliğin özel teorisi : Hızın çok büyük değerlerinde Newton mekaniğinin yerine kullanılan zaman ve yer kavramlarının birlikte kullanıldığı bir teori.

Specific heat-öz ısı : 1 gram malzemenin sıcaklığını 1 derece artırmak için gerekli olan ısı.

Spherical aberration-küresel bozulma : Bir lensteki yüzey üzerindeki bozulma veya küresel aynaların küresellikten sapması.

Spring constant-halka sabiti : Birim uzunluğundaki halkaları bir arada tutan kuvvet. Metre başına Newton olarak birimlendirilir.

Stable equilibrium-kararlı denge : Bir cismin denge konumundan veya pozisyonundan saptırıldığında tekrar denge konumuna dönmek istemesidir.

Standing wave-duran dalga : Birbirine karşı hareket eden frekansları ve genlikleri aynı olan iki dalganın yaptığı girişim olayıdır. Sonuç dalgası nodal ve antinodal bölgeler olarak sınıflandırılır.

Static friction-statik sürtünme : Durgun yüzeyle arasında oluşan sürtünme kuvveti.

Stimulated emission-eşdeğer salınım : Atoma gelen bir foton yüzünden atomun foton salması olayıdır. Geln fotonun enerjisi ile çıkan fotonun enerjisi aynıdır.

Strange-acayip : Üçüncü kuark çeşidi.

Strange particle-acayip parçacık : Acaiplik değeri sıfırdan farklı olan parçacıklar için kullanılır. Kuark modelinde bir veya birden fazla kuarkın acayiplik kuantum sayısına sahip olması durumudur.

Strong force-baskın kuvvet : Çekirdeklerin içinde bulunan nükleonları birarada tutan kuvvet.

Subcritical-kritikaltı : Her parçalanma sonucunda ortalama birden az nötronun ortaya çıkması olayıdır.

Supercritical-süperkritik : Zincirleme reaksiyon sonucunda birden fazla nötronun çıkması ile reaksiyonun artarak devam etmesi. Atom bombasının patlaması iyi bir örnektir.

Superposition-süperpozisyon : İki veya daha fazla dalganın uzayda bir yerde üst üste gelmesi olayıdır.

Sürtünme kuvveti : Bir cisim bir yüzey üzerinde hareket ederken yüzeylere paralel ve harekete zıt yönde bir kuvvet oluşur. Buna sürtünme kuvveti denir.

Systeme International d'Units-Uluslararası Birim Sistemi : Metrik ölçüm sisteminin fransızca adı.
System International, Birim Sistemi

Ş-

Şimşek : Bulutlarda biriken elektrik yalnız yeryüzüne değil, bulutun bir noktasından diğer bir noktasına da boşalabilir. Bu olaya şimşek denir. (Bulutlarda biriken elektrik toprağa boşaldığı zaman yıldırım, bulutlar arasında boşaldığı zaman şimşek oluşur.)

T-

Tam yansımalı prizma : İkizkenar dik üçgen şeklindeki ışık prizmasında bazı ışınlar tam yansımaya uğradığı için buna tam yansımalı prizma denir.

Telefon : Bir telefon ahizesinde hem hoparlör, hem de mikrofon bulunur. Mikrofon konuşmalarımızı alarak karşı tarafa iletilmesini sağlar. Hoparlör ise karşı taraftan gelen konuşmaları duymamızı sağlar.

Televizyon : Verici antenden yayınlanan ses ve görüntünün özelliğini taşıyan elektromanyetik dalgalar televizyon antenleriyle alınarak kuvvetlendirilip ses ve görüntüye dönüştürülür.

Terminal speed : The speed obtained in free fall when the upward force of air resistance is equal to the downward force of gravity.

Tesla : The SI unit of magnetic field.

Thermal energy : Internal energy.

Thermal equilibrium : A condition in which there is no net flow of thermal energy between two objects. This occurs when the two objects obtain the same temperature.

Thermal expansion : The expansion of a material when heated.

Thermodynamics-termodinamik : Fiziğin, ısı ve diğer enerjiler arasındaki ilişkisini inceleyen dalıdır.

Thermodynamics, first law of-termodinamiğin birinci yasası : Bir sistemin iç enerjisi, sisteme aktarılan ısı artı sistem üzerine yapılan iş ile artırılabilir.

Thermodynamics, second law of-termodinamiğin ikinci yasası : Üç özdeş form vardır : (1) Çevresine ısı yaymayan ve mekanik iş ile çalışan bir ısı makinesi yapılamaz. (2) Düşük sıcaklıktan daha yüksek sıcaklığa ısı transferi yaparak elde edilen soğutucular ancak mekanik iş kullanılarak yapılabilir. (3) Bir sistemin entropisi daima artma eğilimindedir.

Thermodynamics, third law of-termodinamiğin üçüncü yasası : Mutlak sıfıra deneysel olarak yaklaşılabilir fakat ulaşılamaz.

Thermodynamics, zeroth law of-termodinamiğin sıfırıncı yasası : A ve B nesneleri C nesnesi ile termodinamik dengede ise A ve B kendi başlarına da termodinamik dengededir.

Topraklama : Yüklü bir cismi nötr hale getirmek için toprağa dokundurulması olayına topraklama denir.

Top-üst : Altıncı kuark çeşididir.

Torque-moment : Kuvvetin döndürücü etkisi. Kuvvetle yarıçapın (etrafında dönmenin olduğu noktaya olan uzaklık) çarpımıdır. Sıfırdan farklı bir moment (net moment) bir cismin açısal momentumunu değiştirir.

Total internal reflection-toplam iç yansıma : Kırılma indisi yüksek olan bir ortamdan kırılma indisi küçük ortama geçen dalganın kritik açının hemen altındaki açılarda yansımalar yapmasıdır.

Transformatör : Potansiyel farkı (gerilimi) artırmak veya azaltmakta kullanılır. Potansiyel farkı artıran transformatöre yükseltici transformatör, potansiyel farkı azaltan transformatörlere alçaltan transformatör denir. Transformatörler yalnız alternatif akım gerilimini değiştirir.

Transistör : Transistörler akım uygulandığında, içinde meydana gelen elektrik alanı, serbest elektronlara sadece bir yönde hareket sağlar. transistörler elektrik akımını tek yönde geçiren elemanlar olduğu için alternatif akımı doğru akıma dönüştürmede kullanılabilir. Elektrik devrelerinde istenildiği zaman elektrik akım şiddetini yükselten transistörler de kullanılabilir.

Translational-dönüştürülebilir : Dönme doğulusunun değiştirilmesi durumudur.

Transverse wave-yansıyan dalga : Bir ortam içinde titreşen dalganın titreşimlerinin bu ortam içindeki ilerleme doğrultularına dik olma durumudur.

Trough-yarık : bozulan dalganın içinde oluşan vadi.

U-

Umbra-umbra : Işık kaynağının ulaşamadığı bir gölgenin en karanlık kısmı.

Uncertainty principle-belisizlik ilkesi : Bir cismin, aynı doğrultuda olan konumunun ve momentumunun (skaler) çarpımları Planck sabitinden daima büyüktür. Dpx Dx >= h. Belirsizlik ilkesi eneji ve zamana da uygulanabilir.

Universal gravitation, law of-evrensel çekim yasası : F = G M1M2/ r2, denklemdeki F evrendeki bir cisme etki eden kuvvet, G evrensel çekim sabiti, M1 ve M2 etkileşen kütleleri, r ise kütle merkezleri arasındaki uzaklığı göstermektedir.

Unstable equilibrium-kararsız denge durumu : Denge konumu civarında serbest bırakıldığında denge konumundan uzaklaşılma olaydır.

Konu: Geri: Terimler sözlüğü Ocak 1st 2008, 15:35

V-

Van der Waals bonding-van de Waals bağı : Atom veya moleküller arasındaki elektrik etkileşmelerinden otaya çıkan zayıf bağlanma.

Vector-vektör : Büyüklüğü ve doğrultusu olan bir nicelik.

Vektör : Büyüklüğü ve doğrultusu olan bir nicelik. Bir vektörel büyüklüğün tanımlanabilmesi için birimi ile birlikte dört elemanının bilinmesi gerekir. Bunlar vektörün, doğrultusu, yönü, uygulama noktası ve şiddetidir. Kuvvet, hız, moment, ivme, manyetik alan gibi büyüklükler vektörel büyüklüklerdir.

Velocity-hız : Bir cismin süratini ve yönünü belli eden vektörel bir nicelik.

Vibration-titeşim : Denge konumu veya şekli etrafında hareket etme.

Virtual image-sanal görüntü : Görüntüden bulunduğu yerden gelen ışık ile oluşan görüntü.

Viscosity-akışkanlık : Sıvı içerisindeki sürtünme.

Volt-volt : SI sisteminde elektriksel potansiyelin birimi. 1 volt luk gerilim, 1 ohmluk direnç üzerinden 1 amperlik akımın geçmesini sağlar.

Voltmetre : Elektrik devrelerinde potansiyel farkı (gerilim) gösteren ölçü aletine denir. Voltmetre gerilimi ölçülecek elemana daima paralel bağlanır. Potansiyel fark (gerilim) birimi volttur.

W-

Watt-watt : Gücün SI sistemindeki birimi, 1 Joule/watt The SI unit of power, 1 joule per second.

Wave-dalga : Enerjinin bir aracı malzeme olmadan bir yerden başka bir yere aktarılması.

Wavelength-dalgaboyu : Peiyodik bir dalganın tekrarlanan en kısa uzunluğudur. Bu dalganın bir tepesinden diğer tepesine olan uzaklıktır.

Weak force-zayıf kuvvet : Beta sönümüne neden olan kuvvet. Bu kuvvet W ve Z0 parçacıkları arasındaki değişimden kaynaklanır. Lepton ve hadronların hepsi bu tür kuvvetler etkileşirler.

Weight-ağırlık : Bir referans sistemine göre durgun olan nesneye etki eden kuvvet. Bazı eylemsiz sistemler için bir nesneyi çeken çekici kuvvet. W = mg.

Work-iş : Bi cismi bir yerden başka bir yere hareket ettiren kuvvetin harcadığı enerji. Enerji birimindedir. Joule olarak tanımlanır.

X-

X ray-X-ışını : Yüksek enerjili fotonlar, katot ışınlarından türetilebilir veya atomlardaki elektronların üst enerji seviyelerinden daha alt enerji seviyelerine düşmesinden elde edilebilir. X-ışınlarının frekansı mor ötesi ve gamma ışınları arasındadır.

Y-

Yalıtkan : Lastik, plastik, ebonit, kağıt, cam gibi elektriği iletmeyen maddelere yalıtkan madde denir. Sürtünmeyle elektriklenen ve enerjiyi üzerinde durgun olarak tutan maddeler yalıtkan maddelerdir.

Yansıma : Işık ışınlarının bir yüzeye çarparak geri dönmesine yansıma denir. Işığın çarptığı yüzey pürüzsüz ise düzgün yansıma oluşur. Yüzey pürüzlü ise dağınık yansıma oluşur.

Yarı saydam cisimler : Işığı kısmen geçiren cisimlere denir. Buzlu cam ve yağlı kağıt gibi maddelere yarı saydam cisimler denir.

Yerçekimi ivmesi : Yer yüzünde kütlesi 1 kg olan bir cisme etki eden yerçekimi kuvveti yaklaşık olarak 9,8 N dur. Buna yerçekimi ivmesi (g) denir ve yaklaşık 10 N/kg alınabilir.

Yer değiştirme : Bir hareketin son konumu ile ilk konumu arasındaki uzaklığa yer değiştirme denir.

Yıldırım : Bulut ile yer yüzü arasında zaman zaman elektriksel boşalma olur. Bu olaya yıldırım denir.

Z-

Zahiri görüntü : Merceklerde kırılan ışınların uzantılarının kesişimi ile oluşan görüntülere zahiri görüntü denir. Zahiri görüntüler mercekte görülür.

Zıt kuvvetler : Yönleri zıt ve şiddetleri eşit olan kuvvetlere denir