İklim Ve Hava Durumu

Konu: İklim Ve Hava Durumu Mart 17th 2008, 22:26

İklim ve Hava Durumu
Dünya'mız, adına atmosfer denen bir hava okyanusu ile çevrilidir. Bunun altında da insanlar yaşar. 6 km'ye kadar çıkan en alt katman, bizim hava durumu dediğimiz sürekli değişimlerin yaşandığı bölgedir. Meteoroloji olayları denince burada daha uzun erimli değişimler anlaşılır. Bir yerin bütün yıla yayılmış meteoroloji olayları ise oranın iklimini belirler. Doğadaki canlılar ve çeşitli teknikler geliştirmiş olan insanlar, iklim koşullarına uyum sağlayarak yaşamlarını sürdürür.
Isı ve Hava Basıncı
İklim ve öteki hava koşulları her şeyden önce güneş ışınlarının etkisiyle oluşur. Doğal olarak olaylar arasında zamana ve yere göre değişiklikler vardır. Yeryüzünün ve denizlerin ısınması her yerde eşit biçimde olmaz. Bu farklılıkta en önemli etkenlerden biri yerel özellikler ile mevsim durumudur. Bunlar hava basıncıyla ısıyı olduğu kadar yağış durumuyla rüzgarları etkiler. Ekvator bölgelerinde güneş ışınları yeryüzüne dik geldiğinden, burada görece daha çabuk bir ısınmaya yol açar. Buna karşılık ışınların oldukça eğik ve atmosferde daha uzun süre yol alarak gelebildiği kutup bölgelerinde ısıtma güçleri de daha düşüktür. Daha hafif olan ısınmış hava yükselir ve Ekvator’un kuzey ve güneyindeki soğuk bölgelere gider. Bu sırada soğuduğu için yaklaşık 30. Enlemlerde yeniden aşağıya doğru inmeye başlar. Bu akımı dengelemek için, yere yakın serin hava, ısınan havanın yerini doldurur. Daha ılıman öteki bölgelerle kutuplarda da benzer olaylar yaşanır. Bunların sonucunda Ekvator üstünde bir alçak basınç çizgisi oluşur, 30 derece kuzey ve güneydeki astropik bölgelerde de bir yüksek basınç kuşağı ortaya çıkar. Kutaplara doğru oluşan yeni bir alçak basınç bölgesini kutupların üstündeki yüksek basınç izler.
Genel olarak, bir soğuk hava kütlesinin içinde yükseklik arttıkça basıncın azalması olayının, aynı koşullar altındaki bir sıcak hava kütlesinin içindekinden daha güçlü olduğu kabul edilir. Yoğunlukları birbirinden farklı iki hava kütlesinin yan yana gelmesi hava basıncının değişmesine yol açar. Bu tür hava kütleleri yeterince büyük olursa, bu kez de yerkürenin dönmesi onları etkiler. Alçak basınç bölgesine giren hava siklon yönünde, yani sola dönerek, yüksek basınç bölgesinden dışarı çıkan da antisiklon yönünde, yani sağa dönerek akar.
Denizlerdeki akıntılar ile deniz-kara oranı da dünya çapındaki hava durumu değişmeleri üstünde önemli rol oynayan etkenlerdendir. Çünkü her ikisi de havanın ısınmasını doğrudan etkiler ve böylece ona bağlı süreçlerin başlamasına yol açar. Buna karşılık yerel hava koşulları daha çok yüzey şekillerinden, bitki örtüsünden ve göl ya da akarsuların varlığından etkilenir. Bazı insan etkinlikleri de değişmelere neden olabilir.
Rüzgarlar ve Havanın Hareketi
Havanın dünya yüzeyine göre yer değiştirmesi olayına rüzgar deriz. Bu, atmosfer içinde periyodik düzenlilik gösteren bir olaydır.
Güneş ışınlarının yere ve zamana bağlı değişkenliğinden kaynaklanan ısı farkları, hava basıncında değişmelere yol açar; ısınan hava yükselir, daha soğuk olan hava da onun yerine doğru akar. Dünya’nın dönme etkisinin de bunlara katılmasıyla troposferde hava hareketleri gözlenir. Bunlar da bazen alize rüzgarları, batı rüzgar bölgeleri, kutuplardaki doğu rüzgar alanları gibi büyük ve periyodik hava akımlarının oluşmasına yol açar.
Bunların dışında bir dizi yerel hava akımı olayı da gözlenebilir. Bunlar yerel koşullara göre lodos, poyraz ya da bora gibi adlarla anılır.
Rüzgarın hızı saniyede metre (m/sn) ya da mil (kn) olarak ölçülür. 2 kn yaklaşık 1 m/sn’ye eşittir. Rüzgarın hızını anemometre adını taşıyan araçla ölçme olanağı bulunmadığı zaman şiddetini 0-12 arasında basamaklandırılmış olan Beaufort ölçeğine göre kestirme olanağı vardır: Dumanın yer yüzeyine dik olarak yükselmesi durumunda rüzgarın gücü 0’a eşit olur, 4 durumunda toz bulutları uçuşur, 10’da ağaçlar köklerinden sökülür, 12’de ise hızı saatte 110 km’yi bulan bir tayfun söz konusudur.
Bulutlar ve Oluşmaları
Bulutlar atmosferde bulunan küçük su tanecikleriyle buz kristallerinden oluşur. Sis de yer yüzeyine daha yakın oluşan bir tür buluttur. Eğer yer yüzeyine değmeyecek bir yükseklikte asılı duruyorsa, yüksek sisten söz edilir. Bulutların oluşabildikleri yüksekliğe yoğunlaşma düzeyi adı verilir.
Bulutların oluşması üç koşula bağlıdır:
1. Atmosferde su buharının bulunması. Su buharının belli başlı kaynağı okyanuslar, akarsu ve göller, bitki örtüsü, özellikle de ormanlardır.
2. Havada, yoğunlaşma ve süblimleşme süreçlerinin oluşmasını sağlayacak yoğunlaşma çekirdeklerinin ya da buz parçacıklarının bulunması.
3. Havanın soğuması, böylece göreli nemin yüzde 100’ün üstüne çıkarak doyma noktasını aşması.

Konu: Geri: İklim Ve Hava Durumu Mart 18th 2008, 08:50

gusel konu tesklr

Konu: Geri: İklim Ve Hava Durumu Mart 19th 2008, 20:15

Paylaşım İçin Tşkler Kzn